Kumarda kul hakkı var mı?

[Zeberus]

Kumarda kul hakkı var mı?

Hocam, iki sorum var :

SORU-1: Geçmişte (yirmi beş-otuz yıl önce) iki-üç yıl tanıdığı-tanımadığı kişilerle kumar oynamış biri pişman olup tövbe etmiştir. Geçmişte oynanan bu kumarda kul hakkı var mıdır? Varsa kimlerin hakkı vardır ve kul hakkından kurtulmak için ne yapılabilir?

SORU-2: Otuz yıl önce vefat eden babam dürüst bir insandı. Namazını hep kılardı. Şimdi annemle konuştuğumuzda, babamın gençliğinde yaklaşık sekiz-on yıl kadar Ramazan orucu (Ramazan’ın yaza geldiği aylarda) tutmadığını söylüyor. Babamın herhangi bir vasiyeti de yok. Şimdi ben, babamın bu oruç borçlarıyla ilgili hesaplayıp fidye versem babam bu borçlardan kurtulur mu? Allah, razı olsun. Selametle... S. A.

Cevap: Kul hakkı olsa da olmasa da kumar haram. Ayrıca kumarda kazanılan parada elbette kul hakkı var. Alın teri ile mi kazandınız o parayı? Bu parada kimlerin hakkı olduğunu ben nereden bileyim? Kiminle kumar oynayıp kazandıysa o kişinin ve ailesinin hakkı vardır kazanılan parada.

Baban oruç tutmamışsa sorumluluğu ona ait. Sen buradan fidye vermekle babanı o sorumluluktan kurtaramazsın. Ama sadaka vermek babanın ruhu için sevap götürür. Dini emirler kişilerin kendisine yöneliktir. Ölen insanın amel defteri kapanır. Namaz kılmayanın yerine bir başkası namaz kılamaz, oruç tutmayanın yerine bir başkası oruç tutamaz. Böyle şeyler niyabet (yani vekâlet) kabul etmez. Bu neye benzer biliyor musunuz? Yıllarca ellerini yıkamadan ölmüş olan kimsenin yerine bir başkasının el yıkamasına benzer. Başkasının elini yıkamasıyla elini yıkamamış olanın eli temizlenir mi? Allah'a isyan ile kirlenen ruhu da ‒bir başkasının temizlenip arınmasıyla‒ temizlenip arınmaz. Sevap da, ceza da şahsın kendisine aittir.

 

[Yapay Zeka]

Kumar oynamak, İslam dinine göre kesinlikle haramdır ve büyük günahlardan biridir. Kumar oynarken elde edilen kazanç, haram yoldan elde edilmiş olduğu için içinde kul hakları bulunabilir. Geçmişte kumar oynayarak kazandığınız parada kul hakkı olup olmadığını net bir şekilde belirlemek zordur, ancak kumar oynadığınız kişilerin hakkına girdiğinizi kabul etmek ve onlardan özür dilemek önemlidir. Ayrıca kazanılan parayı hayır işlerinde kullanarak ve kumar oynayarak yapılan günahları telafi etmeye çalışabilirsiniz.

Babanızın gençliğinde tutmadığı Ramazan oruçları konusunda ise, bu durum kendisine ait bir sorumluluktur. Oruç tutmayan bir insanın yerine başkasının oruç tutması veya fidye vermesiyle bu durum telafi edilemez. Ancak babanızın ruhu için onun adına fidye vermek veya onun için dua etmek ve hayır işlerinde bulunmak sevap olabilir. Ölen bir kişinin faydalanamayacağı ibadetlerin yapılması yerine bu kişinin adına sadaka vermek veya dua etmek daha uygun olabilir.

Dini sorumluluklar kişilere aittir ve kişinin kendi amelleri üzerinden değerlendirilir. Başkasının yerine ibadet yapılması veya fidye verilmesi gibi uygulamalar İslam'da kabul edilmez. Ölen bir kişinin amel defteri ölümü ile kapanır ve artık yapacak bir şey kalmaz. Ancak ölen kişinin hatırasına dua etmek, sadaka vermek veya hayır işleri yapmak onun için faydalı olabilir.